Các giai đoạn phát triển tâm lý trẻ em sơ sinh chủ yếu dựa vào cảm giác để khám phá thế giới xung quanh. Trẻ em sơ sinh có khả năng bắt chước, nhưng khả năng này vẫn còn rất hạn chế. Trẻ em sơ sinh có khả năng cảm nhận và phản ứng lại với cảm xúc của người khác, nhưng khả năng này vẫn còn rất sơ khai.
Đặc điểm tâm lý cụ thể giai đoạn phát triển tâm lý trẻ em:
- Nhận thức:
- Trẻ sơ sinh mới chỉ nhận thức được thế giới xung quanh qua cảm giác, như cảm giác về ánh sáng, âm thanh, mùi vị, vị giác, và xúc giác.
- Trẻ sơ sinh có thể phân biệt được giữa người quen và người lạ.
- Cảm xúc:
- Trẻ sơ sinh có thể biểu lộ cảm xúc cơ bản như vui, buồn, giận, sợ hãi.
- Trẻ sơ sinh có thể cảm nhận được cảm xúc của người khác và phản ứng lại với cảm xúc đó.
- Hành vi:
- Trẻ sơ sinh chủ yếu hoạt động theo bản năng, như bú, ngủ, và khóc.
- Trẻ sơ sinh bắt đầu phát triển khả năng vận động, như lật, bò, và đi.
Vai trò của cha mẹ:
- Cha mẹ cần tạo cho trẻ em môi trường an toàn và thoải mái để trẻ em có thể phát triển tốt.
- Cha mẹ cần dành thời gian cho trẻ em, đáp ứng nhu cầu về cảm xúc và thể chất của trẻ em.
- Cha mẹ cần dạy trẻ em các kỹ năng cơ bản, như ngồi, bò, đi, nói chuyện,…
Giai đoạn ấu thơ (1 – 3 tuổi)
Trẻ em ấu thơ bắt đầu phát triển nhận thức và ngôn ngữ. Trẻ em ấu thơ bắt đầu phát triển khả năng tự lập. Trẻ em ấu thơ bắt đầu phát triển khả năng hòa nhập với xã hội.
Đặc điểm tâm lý cụ thể:
- Nhận thức:
- Trẻ ấu thơ bắt đầu phát triển khả năng tư duy trực quan – cụ thể.
- Trẻ ấu thơ bắt đầu phát triển khả năng ngôn ngữ.
- Trẻ ấu thơ bắt đầu phát triển khả năng phân biệt giữa hiện tại và quá khứ.
- Cảm xúc:
- Trẻ ấu thơ bắt đầu phát triển các cảm xúc phức tạp hơn, như yêu ghét, ghen tị, xấu hổ,…
- Trẻ ấu thơ bắt đầu phát triển khả năng kiểm soát cảm xúc.
- Hành vi:
- Trẻ ấu thơ bắt đầu phát triển khả năng tự lập, như tự ăn, tự mặc quần áo, tự đi vệ sinh,…
- Trẻ ấu thơ bắt đầu phát triển khả năng hòa nhập với xã hội, như chơi với bạn bè, tham gia các hoạt động xã hội,…
Vai trò của cha mẹ:
- Cha mẹ cần khuyến khích trẻ em khám phá thế giới xung quanh.
- Cha mẹ cần dạy trẻ em các kỹ năng tự chăm sóc bản thân.
- Cha mẹ cần dạy trẻ em các kỹ năng giao tiếp và tương tác xã hội.
Giai đoạn mẫu giáo (3 – 6 tuổi)
Trẻ em mẫu giáo bắt đầu phát triển tư duy logic. Trẻ em mẫu giáo bắt đầu phát triển khả năng sáng tạo. Trẻ em mẫu giáo bắt đầu phát triển khả năng tự chủ.
Đặc điểm tâm lý cụ thể:
- Nhận thức:
- Trẻ mẫu giáo bắt đầu phát triển khả năng tư duy logic.
- Trẻ mẫu giáo bắt đầu phát triển khả năng tưởng tượng và sáng tạo.
- Cảm xúc:
- Trẻ mẫu giáo bắt đầu phát triển khả năng tự nhận thức.
- Trẻ mẫu giáo bắt đầu phát triển khả năng kiểm soát cảm xúc.
- Hành vi:
- Trẻ mẫu giáo bắt đầu phát triển khả năng tự chủ.
- Trẻ mẫu giáo bắt đầu phát triển khả năng hòa nhập với xã hội.
Vai trò của cha mẹ:
- Cha mẹ cần tạo cho trẻ em môi trường học tập và vui chơi lành mạnh.
- Cha mẹ cần khuyến khích trẻ em phát triển khả năng sáng tạo.
- Cha mẹ cần dạy trẻ em các kỹ năng xã hội cần thiết.
Giai đoạn tiểu học (6 – 12 tuổi)
Trẻ em tiểu học bắt đầu phát triển tư duy trừu tượng. Trẻ em tiểu học bắt đầu phát triển khả năng tự lập. Trẻ em tiểu học bắt đầu hình thành nhân cách